اگزاست فن یا هواکش ازجمله تاسیسات سیکل گردش هوا است که بوسیله القای نیروی گریز از مرکز توسط اگزاست فن و نوع طراحی فن موجب اگزاست هوا می‌گردد. همچنین انواع اگزاست فن شامل سانتریفیوژ، آکسیال، رادیال، پشت بامی، سقفی و قارچی است. هدف از بکارگیری اگزاست فن خروج گرما، چربی، حذف آلودگی مازاد محیط است. در گذشته اغلب فنها بصورت دمنده، هوای تازه تمیز را وارد محیط بسته می‌کرد. سپس هوای ساکن موجود در فضا توسط روزنه و دریچه‌های تعبیه شده خارج می‌شد. اما امروزه نسل جدیدی از فن ها تحت عنوان اگزاست فن، توانایی مکش یا تخلیه هوا را دارد. اگزاست فن به دستگاهی گفته می‌شود که برخلاف فنهای دمنده، با مکش هوا موجب خروج هوای راکد فضای بسته می‌گردد. در ادامه مقاله به سوالات و مباحث زیر خواهیم پرداخت.
- نحوه کار اگزاست فن چیست؟
- آشنایی با انواع اگزاست فن صنعتی
- شرکت سازنده اگزاست فن در تهران
- آشنایی با نحوه ساخت و تولید اگزاست فن
- اگزاست فن سانتریفیوژ بکوارد چیست؟
- منظور از اگزاست فن حلزونی چیست؟
- نحوه طراحی و انجام محاسبات اگزاست فن چگونه است؟
- آشنایی با کاربرد آن در سرویس بهداشتی و تهویه هوای پارکینگ
- کاتالوگ مشخصات فنی و لیست قیمت اگزاست فن
یکی از کارامدترین روشهای جابجایی هوا، بکارگیری فن می‌باشد. در گذشته تنها از فنهای فشار مثبت و دمنده برای انتقال هوا استفاده می‌شد. بطور کل به تمامی فنهایی که با اعمال فشار منفی، سبب مکش هوای محیط، به سوی خود می‌شوند، اگزاست فن می‌گویند. معمولاٌ نود درصد سیستم های تهویه مطبوع فن بصورت فن اگزاست سانتریفیوژ ساخته می‌شوند. دماگستر شرکت سازنده اگزاست فن در تهران می‌باشد که میتواند این محصول را به تمامی مشتریان خود واقع در اصفهان، در شیراز، در مشهد و سایر نقاط ایران ارسال کند.
نحوه کار اگزاست فن
تعریف طرز کار اگزاست فن: انتقال انرژی مکانیکی از الکتروموتور به قسمت فن، موجب چرخش پروانه و سبب مکش یا جابجایی جریان هوای محیط می‌گردد. بخش حلزونی یا قسمت هوزینگ دستگاه جریان هوای القایی را بسمت فن هدایت می‌کند. مکان قرارگیری، نوع کاربرد، سلامت قطعات، محاسبه دقیق میزان هوادهی بر اساس دفعات تخلیه هوا، بر نحوه عملکرد اگزاست فن تاثیرگذار است.
نحوه کار اگزاست فن سانتریفیوژ بر دو محور اساسی برنامه ریزی شده است. نخست نیروی گریز از مرکز که توسط نیروی گشتاور به کمک الکتروموتور دستگاه ایجاد می‌شود. به همین علت به این مدل فنها، سانتریفیوژ اطلاق می‌گردد. عامل دوم زاویه یا در واقع نوع پره‌های فن می‌باشد. تیپ سانتریفیوژ برای شرایط کاری با فشار استاتیک بالا طراحی شده‌اند.
معرفی انواع هواکش صنعتی یا اگزاست فن سانتریفیوژ
انواع اگزاست فن صنعتی شامل سه مدل سقفی، سانتریفیوژ(گریز از مرکز) و محوی یا آکسیال می‌باشد. بلحاظ نوع پروانه بکار رفته برای ساخت، این تجهیز به دو گروه اکسیال و سانتریفوژ تقسیم بندی می‌شود. هوادهی انواع سیستمهای اگزاست بر اساس توان موتور و مدل پروانه متغیر است برای مثال میتواند بین 2800 الی 16000 متر مکعب در ساعت هوارسانی نمایند.
بطور کل اگزوز فن برای خروج هوای نامطبوع، آلوده یا راکد محیط بسته استفاده می‌شوند. البته میتواند جهت جابه جایی هوا و به چرخش درآورن هوای تمیز در محیط کاربرد داشته باشند. بر اساس نوع برق مصرفی به دو دو گروه تک فاز و سه فاز می‌توان آنهارا تقسیم کرد. معمولاٌ این تجهیز با برق سه فاز تولید می‌گردد و با توجه به درخواست مشتری میتواند به تک فاز ارتقا یابد. همچنین از لحاظ نحوه انتقال هوا، هواکش ها به دو دسته اگزاست فن مکنده و دمنده تقسیم می‌شوند.
اگزاست فن سانتریفیوژ حلزونی
اگزاست فن سانتریفیوژ حلزونی بکوارد یا گریز از مرکز دارای دو مدل هوادهی بصورت بکوارد و فوروارد است. تیپ حلزونی شامل دو مدل یکطرفه و دوطرفه می‌شود. در مدل یکطرفه، هوای محیط کارگاه، بیمارستان، مجتمع مسکونی و یا مراکز اداری، به سوی دستگاه کشیده شده و هوای راکد محیط تخلیه می‌گردد. تیپ هواکش یکطرفه جهت سیرکولاسیون هوای آلوده کاربرد دارد. هواکش حلزونی یکطرفه، دارای دو تیپ بکوارد(خم به عقب) و فوروارد(خم به جلو) می‌باشد. ظرفیت بالای هوادهی و تحمل فشار زیاد از جمله مزایای اگزاست فن سانتریفیوژ یک طرفه محسوب می‌شود. اغلب الکتروموتورهای این دستگاه دارای قابلیت ضد انفجاری هستند. برای آشنایی با اگزاست فن مکنده می‌توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه نمائید.
هواکش دو طرفه از دو جهت هوای محیط را به سوی دستگاه هدایت می‌کند. اغلب برای کاربردهای سنگین و نیازمند هوادهی بالا کاربرد دارند. ظرفیت هوادهی در این مدل بسیار بالاست و مقاوت بسیاری در برابر فشار دارند. متریال ساخت میتواند ورق فولادی تیپ ST-37 با ضخامت 1 الی 5 میلی متر است. موتورهای ضد انفجار و جرقه بر روی آنها نصب می‌گردد. اغلب به عنوان تکمیل سیکل هواسازها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مشخصات فنی هواکش سانتریفیوژ بکوارد
- دارای سه مدل پروانه: خم به عقب، خم به جلو، شعاعی
- پره های بیشتر در مدل فن های گریز از مرکز با پروانه خم به جلو
- دارای دو مدل کوپلینگ تسمه پولی و دایرکت درایو (تیپ بکوارد و فوروارد)
- ضخامت بدنه در تیپهای مختلف: 1 الی 5 میلی متر
- عایق حرارتی موتور: بی کلاس، حفاظ حرارتی 90 درجه سانتی گراد
- میزان CFM هوادهی، بین 300 الی 38000 وابسته به نوع کاربرد و تعداد دفعات تعویض هوا
- کاربرد در مواردی با افت فشار و هوادهی بالا
اگزاست فن دیواری آکسیال-محوری
اگزاست فن دیواری یا در واقع فن آکسیال دیواری یکی از رایج ترین سیستمهای جابجایی هوا است. این مدل هواکش قابل نصب روی دیوار و سایر نقاط محکم نظیر پنجره می‌باشد. تیپ آکسیال میزان هوادهی چندانی ندارد، بنابراین برای استفاده در کانال و محلی با افت فشار استاتیک بالا توصیه نمی‌شود. همچنین برای مکان هایی با رطوبت، حرارت و خورندگی بالا می‌توان از اگزاست فن آکسیال یا محوری استفاده کرد.
مشخصات فنی هواکش آکسیال:
- پروانه میتواند با متریال پلی آمید، ایندولا، فایبرگلاس و آلومینیوم ساخته شود.
- پروانه دارای چهار تیپ در سایزهای 25 الی 140 سانتی متر دارای بالانس استاتیکی و دینامیکی
- ظرفیت هوادهی معادل 100 الی 50 هزار متر مکعب بر ساعت
- فشار استاتیک : 5 الی 150 پاسکال
- جنس هوزینگ و بدنه: ورق فولادی، گالوانیزه و استیل (مستحکم در برابر اصطحکاک و خوردگی)
- دارای الکتروموتور موتوژن آی پی 54
- انتقال قدرت بصورت تسمه پولی و دایرکت درایو
- انتقال هوای محیطهای مجاور با اختلاف فشار کم
مشخصات فنی اگزاست فن قارچی پشت بامی
- به دلیل تشابه بسیار با قارچ، اصطلاحاٌ آن را اگزاست فن قارچی می‌نامند.
- میزان تولید صدا: حداقل 51 و حد اکثر 89 db
- فشار استاتیک: 3 الی 105
- میزان تخلیه هوا 187 الی 30000 cfm
- دور موتور: چهار تیپ 900، 1450، 2800 و 3000 دور در دقیقه
- قابل استفاده برای مصارف مختلف خانگی، اداری و صنعتی
اجزای قطعات اگزاست فن
برای آشنایی کامل با سیستم دستگاه باید دانشی جامع نسبت به اجزای اگزاست فن و ساختار آن داشته باشیم. قطعات اگزاست فن شامل مجموعه اجزای سازنده این دستگاه می‌باشد که به دو دسته اجزای اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند.
الکتروموترر یا دینام: وظیفه تامین نیروی مکانیکی جهت چرخش پروانه و مکش یا دمش هوا را برعهده دارد. الکتروموتور میتواند ساخت شرکت داخلی (موتوژن و الکتروژن) یا کمپانی اورپایی نظیر زیمنس باشد. براساس میزان دبی حجمی هوای مورد نیاز، توان الکتروموتور بر حسب اسب بخار اعلام می‌گردد. برای محاسبه هوادهی اگزاست فن می‌توان از دو کمیت دبی حجمی تحت عنوان متر مکعب بر ساعت یا پای مکعب در دقیقه استفاده کرد. دینام دستگاه میتواند سنکرون یا انسنکرون باشد.
پروانه یا فن(Fan): نوع طراحی فن و زاویه پره ها، پروانه را به سه تیپ فورواد، بکوارد و رادیال(شعاعی) تقسیم می‌کند. سیستم حوض هوارسانی یا در واقع بخش فن با اعمال فشار منفی یا مثبت، سبب ایجاد جریان هوای القایی می‌شود.
بخش هوزینگ یا قسمت حلزونی: سیستم هوزینگ وظیفه حفاظت از قسمت فن و هدایت هوای مکش شده به سمت بیرون را بر عهده دارد. هوزینگ به دلیل ساختار حلزون مانند به بخش حلزونی فن نیز معروف است.
سیستم انتقال قدرت (کوپلینگ): انتقال قدرت گشتاور مکانیکی موتور به پروانه، برعهده بخش کوپلینگ می‌باشد. نحوه انتقال قدرت اغلب به سه روش کوپل مستقیم، تسمه پولی و تسمه با اتصال به گیربکس صورت می‌پذیرد.
قطعات جانبی هواکش سانتریفیوژ
سیل مکانیکی یا یاتاقان: وظیفه محافظت و بالابردن عمر شفت و موتور دستگاه را برعهده دارد. همچنین این بخش به نگهداری اجزا و قطعات اگزاست فن در قسمت هوزینگ هوارسانی کمک می‌کند. همچنین طراحی دایره‌ای سبب کاهش صدای تولیدی خواهد شد.
کانال یا مجرای عبور هوا: این بخش هدایت کننده جریان هوای القایی در فن اگزاست می‌باشد. همچنین طراحی دایره ای برای مجرای عبور هوا سبب کاهش میزان افت فشار استاتیک خواهد شد.
شاسی نگهدارنده دوبل (تقویتی): بخش آهنی مشابه حرف H که نگهدارنده اگزاستفن بر روی پشت بام یا سایر نقاط می‌باشد.
لرزه گیر مکانیکی یا دسته موتور: همانطورکه از نامش پیداست، جهت کاهش صدا و لرزش (h’chsj tk) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه را تحت عنوان دسته نگهدارنده موتور می‌نامند.
کاربرد اگزاست فن چیست؟
- کاربرد در صنعت تهویه مطبوع
- تهویه هوای پارکینگ(اگزاست فن پارکینگ)
- تهویه هوای سرویس های بهداشتی
- محل برش سنگ (کارخانه سنگ)
- اتاق های مخصوص چوب بری، رنگ ریزی و پولیش
- تهویه هوای زیرزمین، موتورخانه، آشپزخانه و رستوران
- تخلیه هوای اتاقهای ذوب فلزات (کوره)
- صنایع تولید کاغذ و فولاد
- تهویه هوای بیمارستان و آزمایشگاه
- کاربردی گسترده در صنعت پتروشیمی
- تخلیه دود پارکینگ، محیطهای آلوده، اتاق جوشکاری یا برشکاری
طراحی و محاسبه اگزاست فن
اولین گام برای طراحی و محاسبه اگزاست فن برای هر کاربری، چه صنعتی و چه غیر صنعتی، گزینش نوع فن ( آکسیال یا سانتریفیوژ) می‌باشد. محاسبه ظرفیت هوادهی مناسب با توجه به نوع کاربرد گام دوم به حساب می‌آید. میزان هوادهی با توجه به نوع کاربری میتواند برمبنای متر مکعب در ساعت و پای در دقیقه محاسبه گردد. میزان فشار استاتیکی ثابت و متغیر به ویژه برای سیستمهای سانتریفیوژ بکوارد از دیگر فاکتورهای مهم برای انجام محاسبات اگزاست فن به شمار می‌رود.
طراحی اگزاست فن باید بر اساس نوع برق مصرفی(تک فاز یا سه فاز) صورت پذیرد. توان موتور و تعداد دور آن در دقیقه یکی دیگر از عواملی است که باید در هنگام طراحی سیستم اگزاست به آن توجه کرد. در آخر تعیین سایز و تعداد تیغه پروانه بر میزان هوادهی تاثیر مستقیم دارد. این عامل در اگزاست فن پنجره‌ای و اکسیال از اهمیت بیشتری برخوردار است.
عوامل موثر بر طراحی اگزوز فن شامل موارد زیر می‌باشد:
- رطوبت نسبی محیط نصب
- میزان PH هوا عبوری یا اسیدی و بازی بودن محل نصب اگزاست فن
- میزان دمای جریان هوای القایی
- ابعاد و طول کانال (جهت محاسبه افت فشار ثابت و متغیر)
- عدم احتراق و جرقه زدن موتور در شرایط نامساعد (گزینش دینام معتبر)
- طراحی اگزاست فن با تیپ مناسب فن (آکسیال، رادیال و سانتریفیوژ)
- تعیین محل مناسب جهت نصب دستگاه
تولید و ساخت اگزاست فن
تولید و ساخت و طراحی اگزاست فن طی مراحل مختفی نظیر جوشکاری، برشکاری و مواردی از این قبیل انجام می‌شود. برای تولید بدنه و قسمت حلزونی از ورق فولاد ST-37 استفاده می‌شود. جهت جلوگیری از خوردگی این قسمت و بالا رفتن مقاومت آن، رنگ الکترواستاتیک به عنوان پوشش بر روی ورق قرار می‌گیرد. در صورت تقاضای مشتری می‌توانیم گارد محافظ در قسمت جلو و عقب با قابلیت تنظیم زاویه قرار دهیم. دماگستر به عنوان شرکت تولید کننده اگزاست فن آماده مشاوره و راهنمایی شما در خصوص ساخت تولید اگزاست فن می‌باشد. همچنین دماگستر شرکت سازنده اگزاست فن در ایران و در تهران محسوب می‌گردد.
کاتالوگ و لیست قیمت اگزاست فن
ضخامت ورق فولادی سازنده بدنه و بخش هوزینگ از عوامل موثر بر قیمت اگزاست فن می‌باشد. نوع فن و نحوه مکش دستگاه، ابعاد و میزان هوادهی فن اگزاست، دیگر عوامل موثر بر قیمت اگزوز فن محسوب می‌شوند. در هنگام خرید اگزاست فن باید به نوع کلاس عایق حرارتی و آی پی آن توجه کنید. موتور میتواند با دو پوسته چدن و آلومینیوم ساخته شود که برخی از شرکت های واسطه با اعلام قیمت پایین تر سعی در فریب دادن مشتری با ارائه موتور بی کیفیت هستند. F class و B class حفاظ مناسبی در مقابل حرارت محسوب می‌شوند.
کاتالوگ اگزاست فن دماگستر شامل مجموعه مشخصات فنی دستگاه و لیست قیمت مدلهای مختلف این تجهیز است. جهت دریافت کاتالوگ فنی محصولات مختلف اعم از هواکش می‌توانید با کارشناسان شرکت دماگستر تماس حاصل فرمائید. این شرکت با بیش از یک دهه سابقه درخشان در عرصه تولید برج خنک کننده، اکنون با تولید بهترین اگزاست فن در کنار شما مشتریان عزیز است.
